Η αναπαραγωγή σκύλων είναι λεπτό θέμα και ειδικά όταν θέλετε να αναπαράγετε κυνηγετικούς σκύλους. Δεν πρέπει να το παίρνετε αψήφιστα και να ζευγαρώνετε οποιασδήποτε ράτσας σκύλο, χωρίς να έχετε τις απαραίτητες γνώσεις περί του θέματος.
Η αναπαραγωγή θα πρέπει να επιχειρείται μόνο με σκοπό τη βελτίωση της ράτσας και όχι με κερδοσκοπικά κριτήρια. Για την εξασφάλιση των προϋποθέσεων για αυτήν τη βελτίωση, θα πρέπει να αφιερώσετε ένα διάστημα τουλάχιστον τριών ετών μελετώντας καλά και προσεκτικά την ράτσα της επιλογή σας. Η άριστη γνώση του προτύπου και η ανάγνωση σχετικών εντύπων και βιβλίων περί της γενετικής ανατομίας του σκύλου που επιλέξατε να ζευγαρώσετε, είναι απαραίτητες.
Αξιολογήστε αντικειμενικά τα σκυλιά σας και ζητώντας την γνώμη του εκτροφέα τους και ενός ειδικού κριτή, πριν αποφασίσετε οτι τα κυνηγητικά σκυλιά που έχετε είναι κατάλληλα για αναπαραγωγή. Πρώτα από όλα πρέπει να έχουν τα απαιτούμενα έγγραφα που να πιστοποιούν ότι τα σκυλιά είναι καθαρόαιμοι απόγονοι της φυλής που επιλέξατε να ζευγαρώσετε. Πολλές φόρες κοιτάμε και τις λεγόμενες γραμμές αίματος στα πιστοποιητικά χαρτιά τον σκύλων που θέλουμε να ζευγαρώσουμε {pedigree}. Μπορεί να προέρχονται από σκυλιά άξιας γενεαλογίας με αρκετές διακρίσεις σε αγώνες πρακτικού κυνηγίου ή επίδειξης μορφολογίας. Κατά την γνώμη μου επειδή γράφω για κυνηγετικά σκυλιά και ο σκοπός μια αναπαραγωγής θα είναι πάντα να φτιάχνουμε σκυλιά με κυνηγετικό πάθος και αρετές, δεν θα πρέπει να μένουμε μόνο στην ομορφιά ενός κυνηγετικού σκύλου.
Όμορφο σκυλί, δεν σημαίνει ότι είναι και σωστό μορφολογικά. Ο όρος μορφολογία, σημαίνει πολλά περισσότερα για την κατασκευή κάθε σκύλου και πρέπει να συμβαδίζει με το επίσημο πρότυπο που ορίζει η χώρα καταγωγής του. Βέβαια ένας σωστός σκύλος μορφολογικά, είναι πάντα όμορφος. Πρέπει όσο περνάνε τα χρόνια και εξελίσσονται οι κυνηγετικές φυλές να μπορούμε να συνδυάζουμε και τα δύο, και κυνηγετικά ένστικτα και συνάμα σωστή μορφολογική κατασκευή, έτσι ώστε να μπορεί να γίνετε αξιοθαύμαστο, και να κερδίζει με την εμφάνιση του την καρδιά σας και με τις κυνηγετικές του αρετές τον σεβασμό σας. Κάποιες φυλές είχαν πέσει σε δυσμένεια των κυνηγών λόγω της ομορφιάς τους και της λανθασμένης εκτροφής, που ήταν προσανατολισμένη μόνο για επιδείξεις ομορφιάς.
Λέω ομορφιά γιατί ενδιαφέρονταν περισσότερο να είναι όμορφος ο σκύλος, αντί να είναι σωστός μορφολογικά! Μια από αυτές της φυλές ήταν και το ιρλανδικό σέττερ, εδώ και κάποια χρόνια όμως χάρη σε προσανατολισμένη εκτροφή στις κυνηγετικές τους ικανότητες, το ιρλανδικό σέττερ ξαναπήρε μια σημαντική θέση ανάμεσα στους σκύλους φέρμας. Κάποιες άλλες κυνηγετικές φυλές δυστυχώς εκτρέφονται ακόμα λανθασμένα, έχοντας χάσει κάθε κυνηγετικό ένστικτο από το αίμα τους.
Οι προϋποθέσεις που πρέπει να έχουν τα σκυλιά που έχετε αποφασίσει να ζευγαρώσετε είναι η εξής: τα σκυλιά θα πρέπει να είναι ποιοτικά και μορφολογικά άνω του μετρίου, να προέρχονται από κυνηγετικά αίματα και αν έχουμε την δυνατότητα να ξέρουμε ότι η γονείς δεν είχαν κάποια ελαττώματα στα κυνηγετικά τους ένστικτα, π.χ αστάθεια φέρμας, μακρινή ανεξέλεγκτη έρευνα, κροτοφοβία και γενικά φοβίες και ψυχασθενικές ανωμαλίες, που πολλές φορές τις μεταδίδουν μέσα από το DNA στα κουτάβια.
Η επιλογή γενετικού υλικού είναι σπουδαία δουλεία, μην αρκείστε στο πρώτο τυχόν επιβήτορα φυλής για το ζευγάρωμα της σκύλας σας. Κοιτάξτε να έχουν μορφολογική ομοιότητα και αρμονία μεταξύ τούς. Σίγουρα πρέπει να έχουν και τα δυο σκυλιά την προθυμία για ζευγάρωμα. Μην χρησιμοποιήσετε σε καμιά περίπτωση βία σε περίπτωση απροθυμίας του θηλυκού. Το ένστικτο θα την οδηγήσει στην αποδοχή ή την απόρριψη του επιβήτορα και αυτό εσείς πρέπει να το σεβαστείτε. Υπάρχει και η περίπτωση απροθυμίας του αρσενικού και σε αυτό πάντως δεν πρέπει να επιμένετε. Να ξέρετε ότι ένας επιβήτορας δεν αρκεί να είναι μόνο καλός στα χαρτιά, με ένα γεννεολόγιο που υπόσχεται πολλά αλλά συνοδεύει ένα σκύλο απογοητευτικής εμφάνισης. Τυχόν κυνηγετικά ελαττώματα θα πρέπει να σας αποτρέψει για να τα ζευγαρώσετε, γιατί λογικά θα έχει απογοητευτικά αποτελέσματα. Τα σκυλιά που θέλετε να ζευγαρώσετε πρέπει να είναι εμβολιασμένα, υγιή, αρτιμελή και απαλλαγμένα από κάθε μεταδοτική ασθένεια ή κληρονομική πάθηση. Καλό θα ήταν να κάνετε έναν έλεγχο του ιστορικού υγείας και τον δυο γεννητόρων και πρόσφατες εξετάσεις από τον κτηνίατρο πριν το ζευγάρωμα.
Τα σκυλιά με υψηλό βαθμό ισχιακής δυσπλασίας ή οφθαλμικών παθήσεων ή με κακή οδοντοφυΐα, προγναθισμό θα πρέπει να αποκλείονται τελείως από την αναπαραγωγή, ανάλογα με την σοβαρότητα της περίπτωσης. Δεν θα πρέπει να ζευγαρώνουμε σκυλιά που είναι αδέρφια μεταξύ τους, υπάρχει φόβος να βγάλουν απογόνους με γενετικά προβλήματα αρκετά σοβαρά εως καταστροφικά. Μπορούμε όμως να κάνουμε την λεγόμενη γραμμική αναπαραγωγή, ζευγαρώνοντας σκυλιά δευτέρου βαθμού συγγένειας μεταξύ τους.
Έτσι δίνοντας αναγκαστικά κάποιους ανθρώπινους όρους μιλάμε για αναπαραγωγή μεταξύ ξαδέλφων, θείου - ανιψιάς, γιαγιάς εγγονού, κλπ το λέμε γραμμική αναπαραγωγή γιατί τα σκυλιά ανήκουν στην ίδια γραμμή αίματος, έχουν κοινούς προγόνους, που μπορούν να αναβρεθούν σε ευθεία γραμμή στις παρελθούσες γενεές του γενεαλόγιου τους. Όταν λοιπόν έχετε επιλέξει τα δυο σκυλιά που θέλετε να αναπαράγετε, και έχοντας λάβει υπόψη σας τους παράγοντες που προαναφέρθηκα θα πρέπει να γνωρίζεται το ποτέ ωριμάζει σεξουαλικά η σκύλα! Η σκύλα ωριμάζει σεξουαλικά ανάμεσα στην ηλικία των 8 με 12 μηνών. Μερικές φορές μπορεί να ωριμάσει και 6 μηνών. Αν η σκύλα δεν έχει ίστρο μέχρι 20 μηνών, συμβουλευτείτε τον κτηνίατρό σας. Προσοχή όμως, το ότι μια σκυλίτσα των 6, 8, η ακόμα και 10 μηνών ωριμάζει σεξουαλικά και έχει ίστρο δεν σημαίνει ότι επιτρέπετε και να την ζευγαρώσουμε… Πρέπει να τηρήσουμε τους κανονισμούς του Κυνολογικου Ομίλου Ελλάδος {Κ.Ο.Ε} που μας επιτρέπει να ζευγαρώσουμε και κατά ακολουθία να εγγράψουμε την γέννα για ένα θηλυκό σκύλο, από 12 μηνών μέχρι και την ηλικία των 9 ετών.
Για το αρσενικό σκύλο δεν υπάρχουν όρια, αλλά και στις δυο περιπτώσεις είναι καλό να προτιμάτε νεαρά σκυλιά για την αναπαραγωγή. Κατά την γνώμη μου, από 2 ετών μέχρι 6 ετών είναι μια καλή ηλικία και για τα δυο σκυλιά. Με βάση τον κανονισμό του {Κ.Ο.Ε} ο θηλυκός σκύλος επιτρέπεται να κάνει 6 γέννες καθ’όλη την διάρκεια της ζωής του. Δεν εγγράφετε γέννα από το ζευγάρωμα που πραγματοποιήθηκε πριν την παρέλευση των 9 μηνών από την ημερομηνία του τελευταίου τοκετού. Όταν η σκύλα ξεκινήσει τον ίστρο, ο οποίος έρχεται δυο φορές τον χρόνο, θα πρέπει να μετράμε τις ημέρες. Ο ίστρος κρατάει 18 με 20 ημέρες, αν η σκύλα θα δεχτεί και θα συλλάβει για λίγες μέρες στα μέσα της περιόδου αυτής. Το πρώτο στάδιο του ίστρου είναι φανερό με φούσκωμα των χειλιών του κόλπου και γρήγορα αρχίζει η αιμορραγία. Όσο έχει αιμορραγία από 4 με 14 ημέρες η σκύλα θα τραβήξει πολύ τους αρσενικούς σκύλους, ωστόσο όμως συνήθως δεν θα δεχτεί κανένα! Όταν η αιμορραγία ελαττώνεται ή σταματήσει τελείως, τότε τα χείλη του κόλπου φτάνουν στο μεγαλύτερο άνοιγμα.
Τότε η σκύλα θα είναι έτοιμη να δεχτεί αρσενικό. Αυτή η γόνιμη περίοδος θα κρατήσει 5 με 12 ημέρες, με την μεγαλύτερη σεξουαλική επιθυμία τις πρώτες 2 -3 ημέρες. Αυτή είναι η περίοδος που πρέπει να ζευγαρώσετε για να έχετε επιθυμητά αποτελέσματα. Το ζευγάρωμα θα είναι πιο επιτυχές, αν ξαναφέρουμε σε επαφή τους σκύλους και την δεύτερη ημέρα, οι πιθανότητες γονιμοποίησης θα είναι μεγαλύτερες. Αν η σκύλα συλλάβει, ο ίστρος θα τελειώσει γρηγορότερα. Καλό βέβαια θα ήταν να προβείτε σε μια εξέταση υπέρηχου της σκύλας για να είσαστε σίγουροι για την εγκυμοσύνη, τον αριθμό των κουταβιών και ότι δεν υπάρχει καμία επιπλοκή στην κύηση. Αν έχουν πάει όλα καλά και είχαμε το επιθυμητό ζευγάρωμα, τότε η εγκυμονούσα σκύλα θα κυοφορήσει για περίπου 63 ημέρες. Το φούσκωμα της κοιλία της θα είναι πιο έντονο από την 5 εβδομάδα και μετά. Σε περίπτωση που η εγκυμονούσα σκύλα έχει 1,2 ή 3 κουτάβια ή είναι παχιά, τα σημάδια επιμήκυνσης της κυοφορίας δεν θα είναι εμφανή. Τα στήθη της σκύλας θα μεγαλώνουν και οι θηλές θα γίνονται πιο ροζ από την 35 ημέρα. Από τις θηλές μπορεί να βγει ένα υδαρές υγρό 3 με 4 ημέρες πριν γεννηθούν τα κουτάβια.
Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης της σκύλας θα πρέπει να την ταΐζετε περισσότερη ποσότητα από ότι πριν, και σίγουρα η ποιότητα τροφής πρέπει να είναι αρκετά πλούσια σε προτείνες και βιταμίνες και συμπληρώνουμε την διατροφή με ασβέστιο. Στην αρχή, δέκα μέρες πριν την εγκυμοσύνη και δέκα μέρες μετά θα πρέπει να δώσετε χάπια για να απαλλάξετε την σκύλα από τα ενδοπαράσιτα της. Προσοχή αν η περίοδος εγκυμοσύνης συμπίπτει με την περίοδο εμβολιασμού της σκύλας θα πρέπει να αναβάλεται, δεν επιτρέπεται ο εμβολιασμός κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ούτε και του θηλασμού. Υπάρχει μεγάλη περίπτωση να έχουμε επιπλοκές στην κύηση, και επομένως στα κουτάβια. Απαραίτητο είναι να έχουμε ετοιμάσει τον χώρο που θα γεννήσει η σκύλα, πρέπει να είναι πρώτα από όλα οικείος χώρος στην σκύλα για να αισθάνεται ασφαλής. Σίγουρα να έχουμε καθαρίσει και θα έχουμε προβεί σε απολύμανση του χώρου, και θα είναι προστατευμένος καλά από τις καιρικές συνθήκες.
Όταν η σκύλα είναι έτοιμη να γεννήσει γίνεται ανήσυχη, γυρίζει γύρο γύρο, και μπορεί να ψάχνει διαφορετικό χώρο για να γεννήσει από αυτό που επιλέξατε εσείς! Αν την έχετε σε υπαίθριο χώρο μπορεί να την δείτε να σκάβει και να ανοίγει τρύπα στο χώμα φτιάχνοντας την “φώλια” της για να γεννήσει εκεί. Αυτό συνήθως το κάνουν τα περισσότερα σκυλιά που ζουν στην ύπαιθρο, είναι απλά το προαιώνιο ζωώδες ένστικτο που την προστάζει να συμπεριφερθεί με αυτό τον τρόπο. Όταν λοιπόν φτάσει η ώρα του τοκετού, το πρώτο κουτάβι θα πρέπει να γεννηθεί μέσα σε μια ώρα με δυο. Τα διαστήματα της γέννησης των κουταβιών θα μικραίνουν κατά την διάρκεια του τοκετού.
Να θυμάστε το μέγιστο όριο γέννησης ενός κουταβιού από την στιγμή του πρώτου σφίξιμο της σκύλας είναι 2 ώρες. Όχι από την αρχή της γέννας. Αν περάσουν δυο ώρες και το κουτάβι δεν έχει γεννηθεί τότε συμβουλευτείτε τον κτηνίατρο σας. Για να γεννηθούν 6 με 8 κουτάβια ένας μέσος όρος είναι οι 6 ώρες. Πρώτα εμφανίζεται ένας σάκος με υγρό, που μερικές φορές είναι σκισμένο από το γλείψιμο της σκύλας. Μετά ακολουθεί το κουτάβι, τυλιγμένο ή ολόκληρο μέσα στην μεμβράνη του σάκου. Τα κουταβάκια συνήθως γεννιούνται με τα πισινά πόδια μπροστά. Αυτό είναι το σωστό και δεν πρέπει να σας πανικοβάλει. Όταν γεννηθεί το κουτάβι μένει κολλημένο στο ύστερο με τον ομφάλιο λώρο, μέχρι να το κόψει η μητέρα με τα δόντια της. Αν αυτό δεν γίνει και το πρόσωπο του κουταβιού είναι σκεπασμένο με μεμβράνη, μπορείτε να το βοηθήσετε και να καθαρίσετε το πρόσωπο του και τα ρουθούνια του.
Ακόμα θα χρειαστεί να κόψετε τον ομφάλιο λώρο, αλλά μην χρησιμοποιήσετε ψαλίδι. Κόψτε τον ομφάλιο λώρο με τα δάκτυλα σας 4 εκατοστά από τον αφαλό. Ύστερα γυρίστε το κουταβάκι πάλι πίσω στην μητέρα του χωρίς καθυστέρηση. Να θυμάστε ότι η κατοχή σκύλου και η αναπαραγωγή του θέλουν γνώσεις, σεβασμό, συνέπεια, υπευθυνότητα και πολύ αγάπη!