Εγκαταλειμμένες καλλιέργειες συνήθως κρύβουν εκπλήξεις
Στο κυνήγι όλοι μας τα πρώτα μαθήματα τα πήραμε από άλλους. Λίγο μετά, ο καθένας μας συνεχίζοντας την δική του πορεία, έπρεπε να συνεχίσει με τα σωστά και να εγκαταλείψει όσα ήταν λανθασμένα. Έτσι μάθαμε πως ένα καλό αποτέλεσμα δεν εξαρτάται μόνο από σκύλο, τουφέκι και τετρακίνητο. Σημαντικότερο ρόλο έχει ο τρόπος που θα κυνηγήσουμε.
Ο καθένας μας στο κυνήγι του ακολουθεί μια τακτική που έμαθε και την συνεχίζει είτε γιατί του αρέσει, είτε γιατί δεν δοκίμασε και με κάποια διαφορετική. Από την άλλη βέβαια, όλοι όσοι αρθρογραφούν στα κυνηγετικά έντυπα, σίγουρα δεν είναι και οι σοφότεροι. Ανάμεσά τους όμως υπάρχουν μερικοί που με την εμπειρία τους γράφουν άρθρα απλά και κατανοητά, ικανά να διορθώσουν λάθη και να οδηγήσουν σε νέες μεθόδους.
Η δική μου κυνηγετική γενιά, εκείνα τα χρόνια, διδάχτηκε πολλά από κυνηγούς - γραφιάδες, όπως οι Συνοδινός, Πλατανιάς, Παπασπύρου, Μιχελής και πολλοί ακόμη. Τα βρήκαμε σωστά, τα μάθαμε καλά, τα συνεχίσαμε και μέχρι που θα μας κρατάνε τα πόδια μας θα τα ακολουθούμε. Αποδείχθηκαν απόλυτα σωστές συμβουλές. Και στο κυνήγι όλοι μας γνωρίζουμε πως ότι γίνεται με σωστό τρόπο συνήθως καταλήγει και αποδοτικό. Αναμενόμενο είναι ότι ειδικότερα στο κυνήγι των ορτυκιών, πολλοί θα είναι εκείνοι που θα τα αναζητήσουν από την έναρξη ως και τις αρχές Οκτώβρη και ανάμεσά τους αρκετοί νεαροί συνάδελφοι. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο όλοι τους θα βρουν και θα πάρουν κάποια πουλιά. Θα μπορούσαν όμως κάποιοι από αυτούς να είχαν πάει πολύ καλύτερα. Και το κυριότερο είναι πως θα μπορούσαν να αποφύγουν τραγικά λάθη.
Θυμάμαι ένα πολύ πρόσφατο περιστατικό που συνέβη ξημέρωμα Παρασκευής 26 Σεπτέμβρη, σε τριφυλλιά κοντά στο Μοντελοδρόμιο της Κωπαΐδας. Μετά από ένα ντουμπλέ εμφανίζονται τρέχοντας δυο νεαροί κυνηγοί. Ο ένας κρατούσε δυο όπλα και ο άλλος ένα αιμόφυρτο σέττερ στην αγκαλιά του. Ήταν πανικόβλητοι και μας ζήτησαν βοήθεια. Το σκυλί αιμορραγούσε σε λαιμό και πρόσωπο. Το τραύμα μεγάλο και το λευκό τρίχωμα είχε βαφτεί κόκκινο. Επειγόντως στην Θήβα για κτηνίατρο, τους είπαμε και έφυγαν πάλι τρέχοντας. Δεν ξέρω τι απέγινε. Μακάρι το ζώο να έζησε, όμως πολύ αμφιβάλω γιατί ήταν σε κακά χάλια. Με τέτοιο τραγικό περιστατικό μπροστά στα μάτια σου και με την βροχή να μετατρέπεται σε καταιγίδα, δεν υπήρχε διάθεση για συνέχεια. Φύγαμε και εμείς. Αυτό το συμβάν λοιπόν στάθηκε η αφορμή για να αραδιάσω μια σειρά από συμβουλές και παρατηρήσεις κι αν διαβάζοντάς τες, δείτε πως κάποιες ή όλες δεν είναι σωστές, αγνοήστε τες και συγχωρέστε με.
Η σωστή θέση είναι να βρισκόμαστε πάντα πίσω από τα σκυλιά.
Να ρίξει και ο φίλος
Ναι, να ρίξει ο φίλος μας που τώρα πρωτοξεκινάει, όμως όχι στα μούτρα του σκύλου μας. Πριν του εμπιστευτούμε το όπλο και κυρίως την ζωή του τετράποδου συντρόφου μας θα πρέπει να τον έχουμε ενημερώσει σωστά και κυρίως να έχουμε πεισθεί εμείς οι ίδιοι, πως αυτά που του είπαμε τα κατάλαβε. Σε κάθε περίπτωση δεν εμπιστευόμαστε τον ενθουσιώδη άπειρο που θα τουφεκίσει πάνω από το φερμαρισμένο σκυλί μας.
Πίσω από το σκυλί
Στο ορτύκι συνήθως η φέρμα έχει διάρκεια. Ο χρόνος που μεσολαβεί μας δίνει την ευκαιρία να πάρουμε την σωστή θέση. Ακόμη όμως κι αν όλα θα πρέπει να γίνουν ταχύτατα, εμείς από οποιαδήποτε απόσταση κι αν τουφεκίσουμε θα πρέπει να βρισκόμαστε πίσω από το σκυλί. Έτσι, ακόμα και στην περίπτωση που λόγω συνθηκών χαμηλού ξεπετάγματος, εμείς ρισκάρουμε την απαγορευμένη τουφεκιά, τα σκάγια μας δεν θα χτυπήσουν το ζωντανό σε ζωτικά σημεία, όπως θώρακα, λαιμό, πρόσωπο.
Πλάτη στον ήλιο
Το κυνήγι του ορτυκιού λόγω υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν εκείνη την περίοδο, γίνεται συνήθως πρωί και απόγευμα. Εκείνες τις ώρες ο ήλιος είναι χαμηλά και μπροστά στην ματιά μας οπότε η ορατότητά μας δεν είναι η καλύτερη. Πάνω λοιπόν στο μπλοκαρισμένο θήραμα πηγαίνουμε έχοντας τον ήλιο μονίμως στην πλάτη. Σε αντίθετη περίπτωση, αν το ορτύκι μετά το ξεπέταγμα τον βάλει μπροστά μας, μάλλον θα αστοχήσουμε.
Κολιτσίδες και άγανα
Αν κάπου βρήκαμε ορτύκια, αλλά ο τόπος έχει πολύ περισσότερα άγανα και κολιτσίδες είναι λόγος αμέσως εγκατάλειψης. Τα άγανα δεν τραυματίζουν εξωτερικά, δουλεύουν όμως εσωτερικά και ύπουλα. Οι κολιτσίδες θα κομματιάσουν τον σκύλο μας στις μασχάλες και στα γεννητικά όργανα. Δεν αξίζει λοιπόν για τα ορτύκια μιας μέρας να χάσουμε το σκυλί μας για αρκετά κυνήγια. Από τον κίνδυνο της κολιτσίδας εξαιρούνται όλες οι κοντότριχες φυλές, αλλά και τα μακρύτριχα σκυλιά που οι ιδιοκτήτες τους φροντίζουν να κουρεύουν.
Σφυρίχτρα στα καλέσματα
Η θερισμένες σιταριές σύντομα εμφανίζουν περιορισμένο ενδιαφέρον.
Τα ορτύκια, όπως και τα υπόλοιπα εδαφόβια θηράματα είναι πουλιά ακουστικά.
Κατά κανόνα πρώτα ακούνε τον κίνδυνο και μετά τον βλέπουν. Αντιλαμβάνονται κάθε τι που έχει σχέση με φωνές, θορύβους και δονήσεις στο έδαφος. Ο σκύλος μας πρέπει να μάθει από τον ήχο της ίδιας πάντα σφυρίχτρας, ότι του δώσαμε κάποια εντολή. Με μονούς, διπλούς, διακεκομμένους ή παρατεταμένους ήχους θα ξέρει πως τώρα επιστρέφουμε, αλλάζουμε κατεύθυνση κλπ. Η επικοινωνία με το σκυλί μας, όταν θα φτάσει στο σημείο να θεωρηθεί υποδειγματική, είναι βέβαιο πως θα μας εξασφαλίζει πλέον απολαυστικό κυνήγι. Οι αγριοφωνάρες, τα ξεφωνητά και τα βρισίδια, δεν έχουν θέση σε κανένα κυνηγότοπο.
Πρώτα τις άκρες
Η περίοδος για τον μαζικό θερισμό τριφυλλιού, βαμβακιού και καλαμποκιού αρχίζει το δεύτερο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη και κορυφώνεται προς τα τέλη του Οκτώβρη.
Ως τότε οι αθέριστες καλαμποκιές θα αποτελούν το ασφαλέστερο καταφύγιο για τα ορτύκια. Από το εσωτερικό τους θα βγουν προς τα τριφύλλια, τα χέρσα, τα μποστάνια και τις άλλες επίπεδες καλλιέργειες, νωρίς το χάραμα. Μπαίνοντας για έρευνα σε μια τέτοια έκταση, ξεκινάμε από τις άκρες, από τα σύνορα δηλαδή μεταξύ των δυο καλλιεργειών, “σπρώχνοντας” ουσιαστικά τα ορτύκια προς την χαμηλότερη βλάστηση, εκεί όπου οπτικά θα μπορούμε να ελέγχουμε σκυλιά και φέρμες. Σε αντίθετη περίπτωση, άθελά μας οδηγούμε τα πουλιά πίσω στον άβατο κρυψώνα τους.
Θερισμένες σιταριές
Η έρευνά μας σε τέτοιες χωραφιές από Σεπτέμβρη και μετά είναι απλά χαμένος χρόνος. Η σκέτη καλαμιά δεν προσφέρει κάλυψη και όσο για τροφή δεν υπάρχει αφού από το σιτάρι που θερίστηκε τον Ιούλιο, τώρα πλέον ο σπόρος έχει γίνει φύτρα. Σημαντική εξαίρεση στον κανόνα αποτελούν οι σταριές που στο εσωτερικό τους διαθέτουν και διάσπαρτα τμήματα από πράσινη, ψηλή και πυκνή βλάστηση. Αν αυτά τα σημεία δεν κρατούν έστω και λίγα πουλιά και χιλιόμετρα να είναι η υπόλοιπη σταριά ορτύκι δεν θα βρούμε.
Ακατάλληλες εκτάσεις
Ακατάλληλες για έρευνα, ωστόσο κάποιες φορές ιδανικές για τα ορτύκια, θεωρούμε τις χωραφιές με τριφύλλια ή χέρσα, των οποίων το ύψος ξεπερνά κατά πολύ τον σωματότυπο του σκύλου μας. Μέσα εκεί όμως τον αναγκάζουμε να δουλέψει με χαμηλά το κεφάλι, ουσιαστικά ιχνηλατώντας, ενώ πολλές φορές θα τον δούμε να κάνει λαγοπηδήματα μετ' εμποδίων και άλλες να στέκεται εντελώς όρθιος ψάχνοντας να μας βρει. Σε τέτοιους χώρους δεν υπάρχει η αμεσότητα της οπτικής επικοινωνίας με το σκυλί μας. Σε πόσες φέρμες θα προλάβουμε να πάμε αφού δεν τον βλέπουμε; Μπορεί να τουφεκίσουμε κάποια πουλιά, ας πούμε μισοπρογγιχτά, όμως δεν θα έχουμε δει την “ζωγραφιά” της εικόνας που προηγήθηκε. Εκεί μέσα επίσης σημειώνονται και οι περισσότερες απώλειες θηραμάτων, αφού τα σκυλιά πνιγμένα στην υψηλή βλάστηση, δεν βλέπουν την πορεία του και την εν συνεχεία πτώση του.
Είναι κανόνας να ξεκινάμε την έρευνα από τις άκρες.
Ακατάλληλες επίσης, αλλά τούτη τη φορά ως βιότοπος, είναι και οι εκτάσεις εκείνες που ανεξάρτητα από το είδος της καλλιέργειας, “φιλοξενούν” και πολλές ποντικότρυπες. Τα ορτύκια αναζητούν ησυχία και ασφάλεια, ενώ τα τρωκτικά το βράδυ παραμονεύουν.
Σε τρίτο βαθμό ακαταλληλότητας εντάσσονται οι τριφυλλιές εκείνες που χαμηλά στο έδαφος οι ρίζες τους καλύπτονται από πυκνό, πράσινο χορτάρι. Μέσα εκεί τα ορτύκια δεν βρίσκουν εύκολα τροφή, δεν μετακινούνται εύκολα και ειδικά τις βροχερές μέρες τέτοια μέρη σπανίως φιλοξενούν έστω και ελάχιστα πουλιά.
Καταλληλότερες χωραφιές
Θεωρούμε κάθε μορφής επίπεδες, πράσινες καλλιέργειες και χέρσες εκτάσεις, όπου το ύψος της βλάστησης έρχεται λίγο ψηλότερα από το γόνατό μας και σε κάθε περίπτωση είναι ανάλογο με τον σωματότυπο του σκύλου μας. Για το πρώτο διάστημα της έναρξης και ειδικά στις τριφυλλιές, προτιμάμε τις σποριασμένες, επίσης εκείνες που στην βάση τους διακρίνουμε καθαρό το χώμα, εκείνες που στην ρίζα τους υπάρχει αφημένο και σαπισμένο προηγούμενο τριφύλλι και πάνω απ' όλες επιμένουμε σ' αυτές που μοιάζουν σαν ξερές και εγκαταλειμμένες. Σχολαστικά ψάχνουμε τους φυσικούς φράχτες που έχουν σηκωθεί ανάμεσα στα όρια δυο χωραφιών, χώρους που συνήθως κυριαρχούν τα αγριόβλητα και τα ξεραμένα χόρτα.
Μικρότερα από την γροθιά μας τα ορτύκια, βρίσκουν εκεί ιδανικά καταφύγια.
Δεν ήταν σοφότεροι αυτοί που μας έμαθαν όλα αυτά. Δείχνοντας περισσότερη προσοχή απέκτησαν τις εμπειρίες γιατί πρόσεξαν τις λεπτομέρειες. Και όπως έλεγαν οι παλαιότεροι «ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε πως στον κάμπο ένα ορτύκι μπορεί να υπάρχει παντού».