Ο Άρτινός Λάκης Ζάχαρης στα Ηπειρώτικα μπασίματα.

Ο τελικός τόπος προορισμού που θα επιλέξουμε για το ραντεβού με τις βασίλισσες παραμένει άλυτος γρίφος και αιτία για πονοκεφάλους, εντάσεις και διαφωνίες. Ο καθένας μας έχει τα δικά του φασσοτόπια τα οποία πάντα συνοδεύονται από καλές και κακές αναμνήσεις.

Το Άρτεμις όμως, θα σας κάνει και τις δικές του προτάσεις, πολύ νωρίτερα από τα καθιερωμένα, παράλληλα με την ευχή να σταθείτε τυχεροί. Αν λοιπόν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος 3-4 ημερών και λίγα ευρουλάκια περισευούμενα στην τσέπη, ανοίξτε τον διακόπτη του αυτοκινήτου σας και ξεκινήστε με ανατολικότερο προορισμό την Ξάνθη, δυτικότερο τα Ηπειρώτικα καρτέρια και νοτιότερα τα αμέτρητα φασσοτόπια των Γρεβενών. Αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, αφήστε τον αναμενόμενο συνωστισμό στα κυνηγοτόπια της Ευρυτανίας, της λίμνης Πλαστήρα στην Καρδίτσα και τούς αυχένες της Φθιώτιδας για τους συναδέλφους εκείνους που δεν θα μπορέσουν να κινηθούν μακρύτερα.

Πέρυσι τα μπασίματα ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα από τις συνηθισμένες ημερομηνίες, ειδικά στην περιφέρεια της Ηπείρου. Προσωπικά έχω σχηματίσει την άποψη ότι πάντα από εκεί μπαίνουν τα πρώτα κοπάδια. Συνεργάτες μας που βρέθηκαν εκεί για κυνήγι πέρδικας είδαν αρκετούς σχηματισμούς από τις 6 Οκτώβρη και λίγους κυρίως ντόπιους κυνηγούς να περιμένουν καρτεράτοι. Στίς πλαγιές του Βόρα (Καϊμακτσαλάν), τα πρώτα πουλιά εμφανίστηκαν τρείς μέρες αργότερα, ενώ από τις Δραμινές κορφές μπήκαν λιγοστά και με σημαντική καθυστέρηση μετά τις 21 του μήνα.

Μπασίματα όμως είναι αυτά και τα κοπάδια όπως πάντα αναμένεται να κινηθούν και πάνω από περιοχές σε μερικές από τις οποίες δεν θα ξαναπεράσουν ποτέ. Θα αναζητήσουν τροφή σε θερισμένες σταριές και καλαμποκιές, θα κυκλοφορήσουν για λίγο διάστημα στους κάμπους, όμως άλλος θα είναι ο τελικός προορισμός τους. Αυτούς τους προορισμούς λοιπόν σκοπεύω να σας προτείνω, τόπους που επιλέχθηκαν μετά από έρευνα φίλων βοσκών, υλοτόμων και κυνηγών, τόσο για την κατάσταση καρποφορίας σε οξό και βελάνι, όσο και από τις πλέον πρόσφατες αναμνήσεις κολλημένων φασσάδων.

Όλα τα λεφτά αυτό το φασσοκάρτερο στο Πολυκάστανο Κοζάνης.

Ξάνθη

Σε θέματα τροφής η εικόνα παρουσιάζεται ελάχιστα καλύτερα από την περυσινή. Βελάνια και αγριοκάστανα κούφωσαν πριν ωριμάσουν, ωστόσο τα θετικά έρχονται από την αφθονία καρπού στα οξόδεντρα. Καλά περάσματα σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια (εξαίρεση το 2013) σε Λειβαδίτη, Διπόταμα, Τραχώνιο και δεξιότερα πρός Μαργαρίτη, Ρεύμα και Θεοτόκο. Εκεί τα πουλιά έρχονται χαμηλωμένα μέσα από τα ρέματα και καβαλάνε με ανηφορική πτήση στούς λαιμούς. Ενα 3άρι τσοκάρισμα και φυσίγγια σε νούμερα 7-8 κρίνονται ιδανικά. Σε πολλούς από τους παραπάνω τόπους τα κοπάδια γυρόφερναν ως και τα τέλη Νοέμβρη. Στό υπόλοιπο διάστημα το ενδιαφέρον περιορίστηκε σημαντικά και οι όποιες συναντήσεις ήταν θέμα τύχης.

Δράμα

Αν κάποτε μου έλεγαν να αναφέρω κατά σειρά τους έξι πλουσιότερους σε φάσσες νομούς της χώρας θα έλεγα: Δράμα, Γρεβενά, Ξάνθη, Ημαθία, Πέλλα και Πιερία. Αυτά ως και για μια 10ετία πρίν, γιατί δυστυχώς τα τελευταία χρόνια οι Δραμινοί φασσότοποι έπεσαν πολλές θέσεις χαμηλότερα. Χρονιές όπως το 1993, το 1997, το 2002 και το 2009 ίσως επαναληφθούν και μελλοντικά. Καρπός υπάρχει σε αφθονία. Το χωμάτινο επαρχιακό δίκτυο βελτιώθηκε σημαντικά σε πολλά σημεία του. Σε πολλούς αυχένες ενδέχεται τα κοπάδια να εμφανιστούν ακολουθώντας διαφορετικό από τον συνηθισμένο συρμό τους. Μέσα σε κάποιες χούνες μερικά κινητά δεν έχουν καθόλου σήμα. Καλά καρτέρια θα βρείτε στη διαδρομή από Κάτω Βροντού, Περιθώρι, Βαθύτοπο, Καταφύγιο και Άνω Βροντού. Στά επιμέρους πονηρά συγκαταλέγονται η θρυλική Σέλα (δικό μας το όνομα), η Τσομπανόβρυση, τα Μάρμαρα, το Καλλίκαρπο, το 1500, το Βουνοχώρι, το Πέρασμα, η Μικροκλεισούρα και η Σκαλωτή. Αυτοί οι τόποι στα μπασίματα ήταν σχεδόν πάντα καπαρωμένοι από Ζακυνθυνούς, ενω τώρα επικρατεί χαλαρότητα. Αναζητείστε θέσεις κοντά σε αγριοκαστανιές. Προτάσεις για στένεμα όπλου και φυσίγγια δεν κάνω αφού τα πουλιά συνήθως βγαίνουν από διαφορετικά ύψη και κατευθύνσεις. Φθηνές οι τιμές για διαμονή και σίτιση στον πεντακάθαρο Δημοτικό ξενώνα στούς Ποταμούς. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το φράγμα του Θησαυρού.

Σέρρες

Οι πληροφορίες για την κατάσταση των βελανιδιών δεν είναι παρήγορες. Ωστόσο εδώ τα πουλιά έχουν εξασφαλισμένο ως τα μέσα Νοέμβρη πολύ καλαμπόκι στα πεδινά. Στά ψηλώματα καλά καρτέρια υπάρχουν στο όρος Κερκίνη από τα Άνω Πορόια έως την Μακρυνίτσα. Πολλές οι πιθανότητες για δυνατά περάσματα με πολύ χαμηλές πτήσεις πάνω από το Χιονοχώρι και κατά μήκος της διαδρομής από Αχλαδοχώρι έως Άγκιστρο. Το μέρος συχνά καλύπτεται από ομίχλη. Πάνω στο μικρό γυμνό οροπέδιο που στις παρυφές του σμίγουν οι τρείς χούνες με τα αντίστοιχα ρέματα, το καλύτερο αποτέλεσμα έρχεται με μούφα και φυσίγγια 9άρια. Υπόψιν ότι επάνω δεν ανεβαίνει ούτε 8κίνητο... Μισής όμως ώρας δρόμος είναι και πράγματι αξίζει τον κόπο για όσους γνωρίζουν καλά την περιοχή. Τα 4 τελευταία χρόνια τα φασσοτόπια στίς Σέρρες παρουσίασαν αδικαιολόγητη φτώχια, όμως φέτος ίσως είναι η σειρά τους. Σταθερές παραμένουν οι προτιμήσεις και γύρω από Ελαιώνα, Αμπέλια, Βαμβακόφυτο, Παλαιόκαστρο και Μενεκίτσιο, για όσους επιλέγουν λιγότερη ταλαιπωρία...

Ο Αγρινιώτης Ανδρέας Τσούμας, πάντα με φυλάχτρα στην Αιτωλοακαρνανία.

Κιλκίς

Λίγη η τροφή και εδώ στα ψηλώματα, όμως το γεγονός ότι στον κάμπο εμφανίστηκαν από νωρίς αρκετές ντοπιάρες, είναι ελπιδοφόρο. Πέρυσι κάποια από τα εδώ φασσοτόπια πήγαν απρόσμενα καλά, ιδίως από τα μέσα Νοέμβρη και μετά. Στά μπασίματα τίποτα σπουδαίο πέρα από τους κάμπους. Οι αυχένες, οι λαιμοί και τα ρέματα κατα μήκος του όρους Κερκίνη (2.031 μέτρα), δίνουν πολύ απόδοτικά καρτέρια, όμως θέλουν πολύωρο ψάξιμο γιατί τα μπουλούκια σχεδόν καμία χρονιά δεν διατηρούν τον ίδιο συρμό.

Το ανάγλυφο της κορυφογραμμής τους επιτρέπει να περνάνε ψηλωμένα, οπότε άσσος και 6άρια θεωρούνται επιβεβλημένες εφαρμογές. Η παρουσία πρωϊνής ομίχλης είναι και εδώ συχνή. Καλές θέσεις υπάρχουν και γύρω από το όρος Πάϊκο (1.986 μέτρα), γύρω από Σκρά και Κούπα. Λιγότερο δύσκολα μέρη, με εύκολότερα εντοπίσημα καρτέρια σε Λιβαδιά, Καστανερή και Γρίβα, ενώ και τα Κούσια εξακολουθούν να διατηρούν τους μόνιμους οπαδούς τους. Χάλια σε πολλά σημεία το ορεινό, χωμάτινο οδικό δίκτυο, χρειάζεται οδηγό και τετρακίνητο με εμπειρία και δυνατότητες...

Ημαθία

Το Βέρμιο (2.052 μέτρα), στην τελευταία 5ετία έχει να παρουσιάσει ως καλύτερη φασσοχρονιά το 2013. Τότε έδωσε πολλά πουλιά τόσο στα μπασίματα όσο και μετέπειτα σε καρτέρια γύρω από Κάτω Βέρμιο και Σέλι. Υπόψιν πως οι καμπίσιες πέρδικες καλά κρατούν εκεί πάνω, παρά τις ''γνωματεύσεις'' των άπιστων Θωμάδων. Αν οι φάσσες στο δρόμο τους δεν έχουν προηγουμένως τουφεκιστεί κάπου εκεί κοντά, ενδέχεται να περάσουν από χούνες και να βγούν στα 10 μέτρα, όπως στα καμμένα του Δοτσικού Γρεβενών. Αν βρείτε εκεί πεταμένους κάλυκες θα διαπιστώσετε πως αφορούν νούμερα 8 εως 9. Στά περισσότερα ''πονηρά'' καρτέρια δεν πηγαίνει αυτοκίνητο. Ευκολότερη πρόσβαση για θέσεις κατά μήκος της οριογραμμής του Ξηρολίβαδου. Τροφή σε βαλάνι, οξό και αγριοκάστανο μάλλον θα υπάρχει και πάλι σε αφθονία.

Πέλλα

Κρατάει πουλιά η περιοχή, όμως πέρα από το διάστημα των μπασιμάτων σκορπίζονται σε πολλές κατευθύνσεις και η υπόθεση εντοπισμός γίνεται πολύ δύσκολη. Καλά καρτέρια με διελεύσεις από ψηλωμένα όμως κοπάδια βρίσκονται κατά μήκος του Βόρα (2.524 μέτρα), και του Πάϊκου, στίς περιοχές Προμάχοι, Γαρέφειο, Λουτράκι και Βορινό. Αν ξαναπήγαινα, οι αναμνήσεις από μόνες τους θα με οδηγούσαν ανάμεσα σε Θηριόπετρα, Αετοχώρι και Λαγκαδιά. Εδώ τα κοπάδια βγαίνουν πολύ χαμηλωμένα με τις μακρύτερες βολές στα 15ως 20 μέτρα!

Νευροκόπι, πάνω από την Μικροκλεισούρα και απέναντι από την Βουλγαρία.

Πιερία

Ελάχιστοι ίσως γνωρίζουν τα φασσοτόπια της Πιερίας και ακόμα λιγότεροι το ότι ειδικά την περυσινή χρονιά πήγαν απίστευτα καλά. Ο τόπος πηγαίνει καλά επίσης από θέμα τροφής και ένα επί πλέον θετικό στοιχείο είναι πως κάθε χρόνο αυξάνονται οι αριθμοί από τις ντοπιάρες που παραμένουν και αναπαράγονται εκεί. Στόν κάμπο με τις καλαμποκιές τα πουλιά ''πιάνονται'' δύσκολα. Ο Όλυμπος με τις γνωστές του καιρικές μεταβολές επηρεάζει σημαντικά και τις κορυφογραμμές από τα Πιέρια όρη, με αποτέλεσμα από την μία τα κοπάδια να μην διατηρούν σταθερούς συρμούς και από την άλλη η ομίχλη συχνά να εμποδίζει το κυνήγι μας για αρκετές ώρες. Το χωμάτινο δίκτυο είναι αρκετά καλά συντηρημένο. Στά Πιέρια (2.190 μέτρα), καλά καρτέρια με δύσκολη όμως ''ποδαράτη'' πρόσβαση, βρίσκονται γύρω από τα χωριά Βρία, Μηλιά, Καρυές και Άγιος Δημήτριος. Αμα μπούν πουλιά στην περιοχή είναι σχεδόν βέβαιο πως θα περάσουν και από τους λαιμούς που σχηματίζονται στήν Σκοτείνα, καθώς και στα ρέματα που καταλήγουν στον ποταμό Μαυρονέρι.

Κοζάνη

Φημισμένα, απόδοτικά αλλά και απρόβλεπτα τα φασσοτόπια της Κοζάνης. Πουλιά βρίσκουμε περιστασιακά σε Νεάπολη, Τσοτύλι, στα ρέματα της Περιστέρας και στόν κάμπο της Πεπονιάς. Καλά επίσης σημεία υπάρχουν στο νότιο τμήμα της τεχνητής λίμνης του Αλιάκμονα, γύρω από Μικρόβαλτο, Τρανόβαλτο και Λιβαδερό, όμως και εδώ οι εμφανίσεις πυκνώνουν όταν αγριεύει ο καιρός. Κορυφαία θεωρώ τα καρτέρια στούς πρόποδες τους όρους Άσκιου (2.111 μέτρα), κυρίως πάνω από τα Νάματα.

Στήν διάρκεια των μπασιμάτων ευκαιρίες για κοντινές τουφεκιές ίσως δοθούν πρός Άγιο Μερκούριο και Αγία Κυριακή, κυρίως πάνω από το καταφύγιο. Προσοχή στα όρια του απαγορευμένου. Ο νομός μάλλον διαθέτει τους περισσότερους ντόπιους φασσάδες από ολόκληρηρη την επικράτεια και πιστέψτε με πως όλοι έχουν το δικό τους τόπο, όλοι τους ξέρουν που και πότε θα πάνε. Πέρυσι δόθηκαν πολλές ευκαιρίες στα μπασίματα γύρω από Δασύλιο, Δίλοφο και Πεντάλοφο, σε καρτέρια παράλληλα με τα ρέματα. Τα φασσοκάρτερα πρός Βόϊο, σε Αυγερινό και Πολυκάστανο, όπου τα πουλιά διατηρήθηκαν πολλά ως την λήξη της περυσινής περιόδου πρέπει να ερευνηθούν σχολαστικά...

Καστοριά

Τα φασσοτόπια του Γράμμου φέτος εμφανίζουν αφθονία σε βελάνι, οξό και αγριοκάστανο. Από τις δυσκολότερες ορεινές περιοχές οι Καστοριανοί κυνηγότοποι παραμένουν σταθερά πλούσιοι σε θηράματα, όμως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στίς μετακινήσεις και καλή γνώση του τόπου. Τον Οκτώβρη η κατάσταση παλεύεται, όμως παραπέρα η αντάρα καλύπτει σχεδόν μόνιμα τα πάντα. Καρτέρια πολλά υποσχόμενα θα βρούμε από Χρυσή πρός Παλαιά και Νέα Κοτύλη, Πεύκο και ανεβαίνοντας παραπάνω πρός τα ερείπια της Φούσιας.

Αν κατά την διάρκεια απογεύματος πιάσει καταιγίδα, μην περιμένετε το επόμενο πρωϊνό τα κοπάδια να βγούν από τα ίδια σημεία. Η κακοκαιρία τους άλλαξε κούρνιες, τους άλλαξε όμως και τον συρμό. Όμως ξαναλέω πως ο Γράμμος θέλει προσοχή. Μην τον επιλέξετε αν μαζί σας δεν είναι κάποιος που να έχει εμπειρικές παρτίδες μαζί του. Είναι πολύ δυσκολότερος από ότι ο Βόρας και τα Πιέρια. Προετοιμαστείτε καταλληλα από εφόδια και ρούχα γιατί το βράδυ στη σκηνή το κρύο είναι τσουχτερό.

Γιάννης Γεωργιάδης και Λουκάς Κοτέογλου στα Δραμινά καρτέρια.

Γρεβενά

Από πολλούς έχει ειπωθεί κατά καιρούς πως η καρδιά της φάσσας χτυπάει στο νομό Γρεβενών. Δίχως να διαφωνήσω με αυτή την άποψη θα ήθελα να προσθέσω απλά ότι ιδίως στα μπασίματα αλλά και μετά η περιοχή φιλοξενεί σίγουρα τον μεγαλύτερο αριθμό φασσοκυνηγών. Η αλήθεια είναι πως τα Γρεβενά, ο πλέον αραιοκατοικημένος νομός της πατρίδας μας, είναι ένας απέραντος φασσότοπος και με τέτοιες συνθήκες κάθε πρόταση θα ήταν παρακινδυνευμένη. Ωστόσο τα σημεία κράχτες πάντα θα υπάρχουν. Το περίφημο Δοτσικό τα τελευταία χρόνια έπιασε πάτο.

Καρτέρια γύρω από Σαμαρίνα, Φιλιππαίους και Μεσολούριο κράτανε ακόμα, δέχονται όμως τους πολλούς και κυρίως τους άψαχτους. Σμίξη, Περιβόλα και Αβδέλλα δίνουν πουλιά κατά περίσταση και κυρίως μόνο στα μπασίματα. Αμάραντος, Ματονέρι, Καλομοίρα και Κρανιά, διαθέτουν σε καλή κατάσταση την καρπαφορία σε βελάνι και οξό και σίγουρα θα δώσουν ευκαιρίες. Στό Ελάφι ακάμπο και τον Πηνειό, ενω η εμπειρία λέει πως τα κοπάδια που αναζήτησαν ασφάλεια στό καταφύγιο της Διάβας, θα βγούν πρός Καπετάνιο, Βλαχάβα, Σκεπάρι και Μύκανη.

Μην παραλείψετε μια ματιά και πρός τον Άγιο Δημήτριο (Τσούγκουρο), καθώς και κατά μήκος της διαδρομής μέχρι εκεί, από την διασταύρωση στο Χάνι Μουργκάνι. Περιοχές επίσης με καρτέρια που κατά καιρούς έγραψαν ιστορία, είναι σε Ανθρακιά, Κηπουρειό, Πριόνια και Σιταρά. Όμως στα Γρεβενά, όπου και να βρεθούν φάσσες, πάλι δικαιολογημένες θα είναι. Καλά βόλια και καλή τύχη όπου και αν βρεθείτε.