Ίσως το μικρότερο πτερωτό θήραμα, που κυνηγιέται επί το πλείστον με σκύλο φέρμας, αλλά και με σκύλους ξεσηκωτές (σπρίγκερ, κόκερ). Πουλί εδαφόβιο, ιδιαίτερα επιφυλακτικό, παρεξηγημένα “κουτό”, κάτι που μπορεί να διαπιστώσει κάποιος κυνηγώντας και παρατηρώντας το ολοχρονίς. Ξεκινώντας με τα ορτύκια της έναρξης, κοινώς Αυγουστιάτικα, τα οποία με τις συμπεριφορές και τεχνικές που επιλέγουν για να διαφύγουν το τελικό μπλοκάρισμα του σκύλου, προσδίδουν ένα μεγάλο βαθμό δυσκολίας στο κυνήγι τους, φέρνοντας εμάς και τους σκύλους μας πολλές φορές σε καταστάσεις έντασης και νευρικότητας.

Σύμμαχο τους αυτήν την περίοδο έχουν τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, ζέστη, ανομβρία, που δυσκολεύουν με τη σειρά τους κατά πολύ τον τρόπο εργασίας και την απόδοση του τετράποδου συντρόφου μας. Τις πρωινές ώρες, καθώς και τις απογευματινές, αρέσκονται να βρίσκονται σε χωράφια με χαμηλότερη βλάστηση, ενώ όσο η ώρα περνά και μεσημεριάζει χώνονται ολοένα και βαθύτερα σε χωραφιές με υψηλή και πυκνότερη βλάστηση. Πουλιά που έχουν γεννήσει και έχουν γεννηθεί στην περιοχή που διαβιώνουν, την γνωρίζουν αρκετά καλά και αρέσκονται πολύ στο να προσπαθούν να διαφύγουν από το σκύλο, κοταρίζοντας, πολλές φορές επιδεικτικά κοντά του, κάνοντας τον νευρικό και λίγο πριν θεωρήσει ότι επιτέλους τα στρίμωξε, εκείνα ξεπετάγονται απότομα πριν αυτός ακινητοποιηθεί.

Ο καιρός περνά και δειλά δειλά κάνουν την εμφάνιση τους τα περασματιάρικα ορτύκια. Πουλιά ταξιδιάρικα, κουρασμένα και αποφασισμένα να διατηρήσουν δυνάμεις μα και πολυτιμότατο αποθηκευμένο λίπος στο σώμα τους, έως ότου φτάσουν στον τελικό τους προορισμό. Έχουν εντελώς αντίθετη συμπεριφορά από τα πρώτα. Κοταρίζουν από καθόλου έως ελάχιστα, είναι δεκτικότατα στην φέρμα και το πέταγμα τους είναι σαφώς βαρύτερο και πιο αργό από τα ορτύκια της έναρξης. Οι καιρικές συνθήκες έχουν “μαλακώσει” αρκετά, οι θερμοκρασίες είναι σαφώς μικρότερες από κείνες του Αυγούστου, η φυσική κατάσταση των ζώων μας σαφώς καλύτερη, λόγω των όποιων εξόδων έχουμε ήδη πραγματοποιήσει, οπότε έχουμε σαφώς ποιοτικότερη, αποτελεσματικότερη και μεγαλύτερης διάρκειας εργασία από τους τετράποδους φίλους μας.

Η αποδημία τους συνήθως ξεκινά από τα μέσα Σεπτεμβρίου, κορυφώνεται τον Οκτώβριο και πολλές φορές συνεχίζεται και μέχρι το πρώτο δεκαήμερο του Νοέμβρη. Προσωπικά έχω τύχει αρκετές φορές σε καλά περάσματα ορτυκιών στην Μάνη μήνα Νοέμβριο, όταν μάζευα ελιές. Κάποια ορτύκια εξ αυτών, (περασματιάρικα), επιλέγουν να ξεχειμωνιάσουν στους κάμπους της πατρίδας μας. Για μένα και τα σκυλιά μου, είναι ένα μέρος των χειμερινών μας εξόδων. Αυτή η κατηγορία ορτυκιών, τα ντοπιάρικα, έχει σαν θήραμα τους δικούς του αγαπητικούς και κάποιοι μάλιστα είναι ταγμένοι στη χάρη του. Είναι άνθρωποι που το γνωρίζουν πολύ καλά, ξέρουν το πού, παρακολουθούν την πορεία των αγροτικών εργασιών των χωραφιών προκειμένου να σκέφτονται την επόμενη κίνηση, διαθέτουν σκυλιά εξειδικευμένα στα ντοπιάρικα και τις συμπεριφορές τους. Είναι άνθρωποι που γνωρίζουν πολύ καλά να είναι φειδωλοί και εγκρατείς στις τουφεκιές τους, γιατί σέβονται και γνωρίζουν την αξία των ντόπιων πληθυσμών.

Γενικά το κυνήγι του ορτυκιού σαν κύρια συστατικά έχει την επιμονή, την υπομονή και τον μεθοδικό τρόπο έρευνας. Σκυλιά που περνάνε τις χωραφιές σε ευθείες, που αδιαφορούν για να ψάξουν τις άκριες και τα σύνορα των χωραφιών διαφορετικών καλλιεργειών, που προτιμούν την δροσιά που έχει κρατημένη το τριφύλλι, από το να μπουν σε ένα χέρσο κομμάτι με μπαϊρια δε θα γεμίσει το δισάκι μας. Οι βιότοποι που μπορούμε να το κυνηγήσουμε είναι πολλοί, είτε πεδινές καλλιεργήσιμες εκτάσεις, είτε πλάκες χωραφιών σε αγρανάπαυση, τόποι άνυδροι ξερικοί με χαμηλή θαμνώδη βλάστηση, ακόμη και σε πλαγιές λόφων που βλέπουν θάλασσα την εποχή των περασμάτων.

Ο κάθε τόπος έχει τις δικές του ιδιομορφίες και χαρακτήρα κι ο σκύλος μας προκειμένου να είναι αποτελεσματικός, θα πρέπει σαφώς και να είναι ευπροσάρμοστος. Όλοι μα όλοι, όσο εύκολοι ή δυσκολότεροι δείχνουν, κρύβουν ο καθένας τους δικούς του μικρούς ή μεγάλους κινδύνους. Η κομμένη καλαμιά, η θερισμένη καλαμποκιά, οι κολτσίδες και τα άγανα, τα φίδια, αλλά και τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων που δυστυχώς καταλήγουν σε κανάλια αρδευτικά, είναι κάποιοι εξ αυτών. Έτσι και σε αυτό το κυνήγι, ποτέ δεν αφήνουμε σπίτι ή στο αυτοκίνητο το φαρμακείο μας. Ίσως με αυτό μπορέσουμε να δώσουμε στον αγαπημένο μας σύντροφο την ευκαιρία και τον απαιτούμενο χρόνο, για να δεχθεί πλήρη υποστήριξη από τον κοντινότερο κτηνίατρο.

Η χαμηλή, στρωτή πτήση του ορτυκιού, είναι ακόμη ένας εν δυνάμη κίνδυνος. Μετά την τελική φέρμα λοιπόν, κατ' εμέ η σωστή θέση μας είναι πάντα πίσω από το σκύλο μας και πατάμε την σκανδάλη όταν το ορτύκι έχει πάρει μέτρα και έχει ανοίξει την απόσταση του από τον σκύλο που συνήθως το κυνηγά. Η θερμοπληξία καραδοκεί και δεν το προσέχουμε, ειδικά αν στο αυτοκίνητο έχουμε και δεύτερο ζώο, πάντα επιλέγουμε θέσεις στάθμευσης με σκιά και εξασφαλίζουμε στο σκύλο που θα περιμένει την δική του σειρά, επαρκή αερισμό και άμεση πρόσβαση σε φρέσκο νερό.

Τα κυνήγια μου στις χαμοπέρδικες, αρέσκομαι να τα κάνω είτε νωρίς το πρωί, είτε τις τελευταίες απογευματινές ώρες, των οποίων τις συνθήκες θεωρώ φιλικότερες και ασφαλέστερες για τον σκύλο μου. Δεν ξεχνώ ποτέ όμως, ότι τις ώρες αυτές στους κάμπους και ιδιαίτερα στα ποτιστικά, έχουμε μεγάλη συγκέντρωση και κινητικότητα εντόμων. Ένας καλός ψεκασμός με ενδεδειγμένα εντομοαπωθητικά και στο σύντροφο μας, μόνο καλό και προστασία μπορεί να του προσφέρει. Συχνές στάσεις, μικρές ποσότητες φρέσκου νερού, είναι κάτι που θα κρατήσει τον σκύλο μας φρέσκο στην εργασία του και φυσικά μακριά από τα στάσιμα νερά καναλιών και αρδευτικών με όποιους κινδύνους εγκυμονούν για αυτόν.

Μόλις κρίνω ότι το κυνήγι μου έφτασε στο τέλος του, αφήνω για κάμποσα λεπτά τον σκύλο δίπλα στο αυτοκίνητο να έρθει σε κατάσταση ηρεμίας και δεν παραμελώ ένα καλό βούρτσισμα της τρίχας του, ψάχνοντας σημεία, όπως “μασχάλες”, εσωτερικά τα αυτιά, ανάμεσα στα δάχτυλα καθώς και τα “μαξιλάρια” των ποδιών του, τα γεννητικά όργανα στην περίπτωση των αρσενικών. Το ορτύκι το κυνηγώ με το δικανάκι μου, θεωρώ ότι η τρίτη τουφεκιά δεν κρίνεται απαραίτητη, αφού έχω την δυνατότητα να δω που θα πιάσει και να προσπαθήσω να το ξανασηκώσω και με φυσίγγια συγκεντρωτικά και ελαφριών γομώσεων, μέχρι 30 ή 31 γραμμάρια και με ιδιαίτερη προτίμηση σε γομώσεις 24, 28 γραμμαρίων.

Υπάρχουν φορές που θελήσαμε να το κάνουμε ακόμη πιο σπορτίβικο και να ανεβάσουμε το βαθμό δυσκολίας και κυνηγήσαμε με διαμετρήματα μικρά, κάτι που μας ενθουσίασε και κάτι που εφαρμόζω κατά καιρούς. Φυσικά, θεωρώ όπως οι περισσότεροι μας, αδιανόητο να κυνηγά κανείς ορτύκι χωρίς την χρήση πορτοκαλί καπέλου αλλά και γιλέκου. Οι τροχιές και τα ύψη των τουφεκιών, αλλά και ο συνωστισμός που συναντάμε αρκετές φορές σε κάποια μέρη, επιβάλλουν την χρήση ευδιάκριτων και έντονων ρούχων, καθώς και εγκράτεια στο πάτημα της σκανδάλης. Τέτοιες μέρες επ ουδενί δεν βγάζω έξω το νεαρό μου σκυλάκι και θα προτιμήσω μέρη με πιθανές λιγότερες ευκαιρίες συνάντησης και κάρπωσης, αλλά με μεγαλύτερη ασφάλεια και σιγουριά, τόσο για μένα όσο και για το σκύλο μου.

Για πολλούς, το κυνήγι του ορτυκιού, είναι ένα εύκολο, υποτιμημένο κυνήγι. Για μένα είναι, μια ξεχωριστή ευκαιρία να βελτιώσω συμπεριφορές, συνεργασίες και φυσική κατάσταση των σκύλων μου σε κανονικές συνθήκες κυνηγίου και μάλιστα σε άγριο θήραμα. Είναι το θήραμα στο οποίο ξεκινώ τα νεαρά μου και κλείνω τιμής ένεκεν τα υπερήλικα μου. Όταν μάλιστα το κυνηγώ στα μπασίματά του, στις απέραντες εκπληκτικές πλάκες της βόρειας Ελλάδας ή στα ξερικά πετροβούνια της άνυδρης Μάνης, δε μπορώ να κάμω τίποτε λιγότερο από το να απολαύσω υπέροχες κυνηγετικές στιγμές και να γεμίσω το νου μα και την κάρτα της φωτογραφικής με υπέροχες κυνηγετικές παραστάσεις.

Ζεστές κάνες σε όλους, με πολλές φέρμες και περισσότερες συναινέσεις, ακολουθώντας πάντα τους κανόνες ασφαλείας τόσο προς τους ανθρώπους όσο και προς τους σκύλους μας, σεβόμενοι πάντα τις καλλιέργειες των ανθρώπων της υπαίθρου για τους οποίους είναι το βιός και ο μόχθος τους.

Τουφεκιές με σύνεση και ποιότητα μακριά από κάθε τι αμαυρώνει και μαγαρίζει την αξία του κυνηγού!